PROTOKÓŁ JURY

Patronaty honorowe:

• Ministerstwo Sportu i Turystyki
• Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego
• Marszałek Województwa Mazowieckiego
• Prezes Polskiej Organizacji Turystycznej
• Prezes Zarządu Mazowieckiej Regionalnej Organizacji Turystycznej
• Polskie Towarzystwo Wydawców Książek
• Muzeum Sportu i Turystyki w Warszawie

Patronaty medialne:

• „Turysta” Czasopismo turystyczno-krajoznawcze
• AM Art-Media Agencja PR
• Portal Rynku Wydawniczego WYDAWCA.COM.PL
• Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich

Partnerzy:

• Samorząd Województwa Mazowieckiego
• Mazowiecka Regionalna Organizacja Turystyczna
• Mazowieckie Forum Oddziałów PTTK
• Muzeum Sportu i Turystyki w Warszawie

Organizator:

• Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze
  Realizatorem 33 edycji Ogólnopolskiego Przeglądu Książki jest Centralna Biblioteki PTTK im. Kazimierza Kulwiecia w Warszawie, która współpracuje w tym zakresie z Komisją Krajoznawczą Zarządu Głównego PTTK oraz Wielkopolskim Klubem Publicystów Krajoznawczych PTTK w Poznaniu.

Zadanie publiczne dofinansowane ze środków Samorządu Województwa Mazowieckiego.

Jury 33 Ogólnopolskiego Przeglądu Książki Krajoznawczej i Turystycznej obradowało w dniach 10–11 października 2025 roku w siedzibie Centralnej Biblioteki PTTK pod przewodnictwem prof. dr hab. Janusza Zdebskiego w składzie:

• Andrzej Tomaszewski (Polskie Towarzystwo Wydawców Książek)
• Józef Partyka (Ojcowski Park Narodowy)
• dr Wiesław Ostrowski (Wydział Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego),
• Michalina Kraszkiewicz (Centrum Fotografii Krajoznawczej PTTK),
• Małgorzata Pawłowska (Centralna Biblioteka PTTK, Komisja Krajoznawcza ZG PTTK),
• Zbigniew Szmidt (Wielkopolski Klub Publicystów Krajoznawczych)
• dr Szymon Bijak (Komisja Krajoznawcza ZG PTTK),
• Maria Janowicz (komisarz Przeglądu).

Publikacje zgłoszone do udziału w Przeglądzie oceniane były w sześciu kategoriach:

• albumy krajoznawcze
• przewodniki
• monografie
• mapy i atlasy
• wydawnictwa dla dzieci
•  inne opracowania krajoznawcze

Zgodnie z regulaminem przedmiotem oceny Jury była krajoznawcza zawartość publikacji oraz forma prezentacji walorów opisywanego terenu:

• w zakresie walorów treściowych:
  •  jakość dokumentacji krajoznawczo-turystycznej,
  • język i styl wypowiedzi,
  • użyteczność w zakresie informacji krajoznawczej i turystycznej;
• w zakresie sztuki edytorskiej:
  • opracowanie graficzne i estetyczne,
  • staranność opracowania edytorskiego,
  • jakość poligrafii.

W 33 Ogólnopolskim Przeglądzie Książki Krajoznawczej i Turystycznej wzięło udział 64 uczestników, którzy w 106 zgłoszeniach przysłali łącznie 149 tomów publikacji (9 zgłoszeń stanowiły serie wydawnicze).

Jury nagrodziło wydawców następujących pozycji:

Kategoria ALBUMY KRAJOZNAWCZE

I miejsce

Człowiek i natura. Kampinoski Park Narodowy, Maciej Szajowski, ARS IMAGO Robert Sikora, Głogów Małopolski 2024.

II miejsce ex aequo

Podkarpackie zatrzymane w zachwycie, Tadeusz Poźniak, tekst Alina Bosak, Tadeusz Poźniak Fotografia, Niechobrz 2025.

Podwory. Martwa architektura Pomorza, Michał Piotrowski, Marcin Tymiński, Wydawnictwo CM, Warszawa 2025.

III miejsce – nie przyznano

Kategoria PRZEWODNIKI

I miejsce

Podkarpackie – Do zobaczenia, Karolina Miller, Piotr Andruszko, Manufaktura Książek, Zamienie 2025.

II miejsce ex aequo

Mały Szlak Beskidzki. Bielsko-Biała – Luboń Wielki. Przewodnik turystyczny, Jacek Korpak, Wydawnictwo Compass Roman Trzmielewski, Kraków 2025.

Przewodnik Pełen Przygód. Śląskie i pogranicze polsko-czeskie, Paweł Szpala, Wyd. Paweł Szpala Fotografia, Opole 2025.

III miejsce ex aequo

Grzęda Sokalska. Pobuże. Dzienniki Podróży. Przewodnik nie tylko dla turystów, Robert Gmiterek, Sławomir Litkowiec, Wydawnictwo Agencja Rozwoju Roztocza Sp. z o.o. Sp. komandytowa; Stowarzyszenie „CZAJNIA”; Wydawnictwo Turystyczne Paweł Wład, Tomaszów Lubelski 2025.

Przewodnik po Wielkopolsce. Podróże z Kolejami Wielkopolskimi, red. Włodzimierz Łęcki, Koleje Wielkopolskie, Poznań 2025.

Kategoria MONOGRAFIE

I miejsce ex aequo

Uniwersytet Warszawski, Kampus historyczny i jego dzieje, Jerzy Miziołek, Jerzy Pieszczurykow, Adam Tyszkiewicz, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2024.

„Dzieło to znamienite” czyli o kanale, który został pomnikiem, Wojciech Batura, Augustowskie Placówki Kultury Muzeum Ziemi Augustowskiej, Augustów 2024.

II miejsce ex aequo

Ludowe tradycje Suwalszczyzny. Źródła i inspiracje, praca zbiorowa pod redakcją Krzysztofa Snarskiego, Muzeum Okręgowe w Suwałkach, Suwałki 2024.

Nieodbudowany. Spór o Zamek Królewski w Warszawie 1945–1971, Łukasz Bukowiecki, Wydawnictwo Zamku Królewskiego w Warszawie Arx Regia, Warszawa 2024.

III miejsce

MDM. Marszałkowska dzielnica marzeń, Krzysztof Mordyński, Fundacja Centrum Architektury, Warszawa 2025.

Kategoria MAPY I ATLASY

I miejsce ex aequo

Międzynarodowy Rezerwat Biosfery „Karpaty Wschodnie”. Mapa przyrodnicza-kulturalna z informatorem, praca zbiorowa, Bieszczadzki Park Narodowy we współpracy ze Spárva Národného parku Poloniny; realizacja: Wydawnictwo Compass, Ustrzyki Górne 2025.

Pakiet map turystycznych Ziemi Kłodzkiej – seria wydana przez Wydawnictwo Compass Roman Trzmielewski:

• Góry Bardzkie i okolice. Kłodzko, Bardo, Złoty Stok, Ząbkowice Śląskie Kamieniec Ząbkowicki, Kraków 2025.
• Góry Bystrzyckie. Góry Orlickie, Kraków 2025.
• Góry Stołowe. Adršpašsko-teplické skály. Broumovské stěny, Kraków 2024.
• Góry Złote. Góry Bialskie. Rychlebské hory, Kraków 2025.
• Masyw Śnieżnika. Góry Bialskie. Králický Sněžník, Kraków 2025.
•  Ziemia Kłodzka. Mapa atrakcji turystycznych, Kraków 2024.

II miejsce

Powiat szamotulski i okolice. Mapa turystyczna, praca zbiorowa (Paweł Mordal i Wydział Promocji Starostwa Powiatowego w Szamotułach), Oddział PTTK w Szamotułach, realizacja: Top Novum w Poznaniu, Szamotuły 2024.

III miejsce – nie przyznano

Kategoria WYDAWNICTWA DLA DZIECI

I miejsce

Przewodnik dla dużych i małych – seria wydana przez Wydawnictwo Literackie:

• Mazury, Warmia i okolice. Przewodnik dla dużych i małych, Jan Wilkanowski, il. Aleksandra Krzanowska, Kraków 2024.
• Wisła. Przewodnik dla dużych i małych, Cecylia Malik, il. Grażyna Rigall, Kraków 2024.
• Kraków. Przewodnik dla dużych i małych, Barbara Gawryluk, Łucja Malec-Kornajew, il. Przemek Liput, Kraków 2024.
• Warszawa. Przewodnik dla dużych i małych, Małgorzata Ruszkowska, il. Przemek Liput, Kraków 2025.

II miejsce ex aequo

Przygoda wielka rysia Pędzelka. Wyprawa dzikich odkrywców, Krystian Tyrański, il. Lesław Kostulski, Bieszczadzki Park Narodowy, Ustrzyki Górne 2024.

Simona, tekst i il. Maria Strzelecka, Wydawnictwo LIBRA.PL, Rzeszów 2024.

III miejsce ex aequo

Poznań do poznania, Ola Woldańska-Płocińska, Wydawnictwo Miejskie Posnania, Poznań 2025.

Skarby – seria wydana przez Zespół Parków Krajobrazowych Województwa Małopolskiego:

• Skarby Bielańsko-Tynieckiego Parku Krajobrazowego, Marcin Guzik, Dariusz Grochal, Paweł Ciaptacz, Mira Ostrogórska, Anna Boguś, rys. Dariusz Grochal, Kraków 2024.
• Odkrywamy skarby Bilańsko-Tynieckiego Parku Krajobrazowego, Marcin Guzik, rys. Dariusz Grochal, Kraków 2024.
• Skarby Ciężkowicko-Rożnowskiego Parku Krajobrazowego, Patrycja Łabuz-Walczak, Marcin Guzik, Dariusz Grochal, Tomasz Gawlik, Wojciech Sanek, rys. Dariusz Grochal, Tarnów 2025.
• Odkrywamy skarby Ciężkowicko-Rożnowskiego Parku Krajobrazowego, Patrycja Łabuz-Walczak, rys. Dariusz Grochal, Tarnów 2025.

Kategoria INNE OPRACOWANIA KRAJOZNAWCZE

I miejsce

Roztocze – to, co najważniejsze. Fakty. Ciekawostki. Atrakcje, Renata Ferenc-Pupek, Małgorzata Skulimowska, Wydawnictwo LIBRA.PL, Rzeszów 2025.

II miejsce

Śląsk niezatarty. Krajobrazowy reportaż z miejsc zapomnianych,

Beata i Paweł Pomykalscy, Księży Młyn Dom Wydawniczy Michał Koliński, Łódź 2025.

III miejsce ex aequo

Karkonosze. Czasopismo Sudetów Zachodnich, nr 1(315)–4(318)/2024, 1(319)–2(320)/2025, praca zbiorowa, Karkonoski Park Narodowy, Jelenia Góra 2024–2025.

Pan Omnia i inne opowiadania górskie, red. i tł. Marcin Wawrzyńczak, Wydawnictwo Wielka Izera, skład Wydawnictwo AD REM, 2025.

GRAND PRIX

Jury przyznało NAGRODĘ SPECJALNĄ za całokształt publicystyki krajoznawczej dla Oficyny Wydawniczej „Wierchy” Centralnego Ośrodka Turystyki Górskiej PTTK za publikacje z serii wydawniczej „Studia i materiały do dziejów turystyki górskiej”, „Pro Memoria” oraz „Biblioteka Górska COTG PTTK w Krakowie”, w tym seria „Kultura ludowa Górali” na przykładzie:

• Budowa ścieżek i znakowanie szlaków turystycznych przez Towarzystwo Tatrzańskie i Polskie Towarzystwo Tatrzańskie w latach 1873–1950, Jerzy Kapłon, Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej PTTK, Kraków 2024.
• Od Townsona do Conradów. Brytyjczycy w Tatrach i o Tatrach w długim wieku dziewiętnastym, Krzysztof Marchlewicz, Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej PTTK, Kraków 2025.
• Zofia Radwańska-Paryska (1901–2001). Próba biografii, Ksenia Szczepanik-Ładygin, Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej PTTK Oficyna Wydawnicza „Wierchy”, Kraków 2024.
• Kultura ludowa Górali Podhalańskich, praca zbiorowa pod redakcją Katarzyny Ceklarz i Magdaleny Kwiecińskiej, Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej PTTK Oficyna Wydawnicza „Wierchy”, Kraków 2024.

WYRÓŻNIENIA

Członkowie jury zaproponowali publikacje do wyróżnienia przez instytucje współpracujące.

WYRÓŻNIENIE Marszałka Województwa Mazowieckiego

Uniwersytet Warszawski, Kampus historyczny i jego dzieje, Jerzy Miziołek, Jerzy Pieszczurykow, Adam Tyszkiewicz, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2024.

WYRÓŻNIENIE Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego

Zespół Parków Krajobrazowych Województwa Małopolskiego za serię przewodników historyczno-kulturowych po małopolskich parkach krajobrazowych, w oparciu o zgłoszone publikacje:

• Wśród zamków, lasów i skał. Wędrówki po Tenczyńskim Parku Krajobrazowym, Ewelina Mocior, Zespół Parków Krajobrazowych Województwa Małopolskiego, Kraków 2024. 
• Nad Wisłą pod Krakowem. Historyczna wędrówka przez Bielańsko-Tyniecki Park Krajobrazowy, Paweł Ciaptacz, Zespół Parków Krajobrazowych Województwa Małopolskiego, Kraków 2025.

WYRÓŻNIENIE Mazowieckiej Regionalnej Organizacji Turystycznej

Dwory i pałace Mazowsza. Powiat grójecki, Nina Herzberg-Zielezińska, Wydawnictwo CM, Warszawa 2025.

WYRÓŻNIENIE Muzeum Sportu i Turystyki w Warszawie

Warszawa nie umiera nigdy. Henryk Śmigacz – fotograf walczącej stolicy (1939, 1944), Joanna Dardzińska, Instytut Pamięci Narodowej Komisja Ścigania Zbrodni Przeciwko Narodowi Polskiemu, Warszawa 2024.

WYRÓŻNIENIE Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek

Simona, tekst i il. Maria Strzelecka, Wydawnictwo LIBRA.PL, Rzeszów 2024.

WYRÓŻNIENIE Mazowieckiego Forum Oddziałów PTTK

Warszawa. Przewodnik dla dużych i małych, Małgorzata Ruszkowska, il. Przemek Liput, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2025.

WYRÓŻNIENIE Centrum Fotografii Krajoznawczej PTTK 

Magurski Park Narodowy. Dzikość, różnorodność, piękno, Tomasz Wilk, zdj. Damian Nowak, Agnieszka Nowak, Magurski Park Narodowy, Krempna, Kwidzyn 2025.

WYRÓŻNIENIE Komisji Krajoznawczej Zarządu Głównego PTTK

Wydawnictwo Paśny Buriat za profil wydawniczy patrzący na Wschód oraz za oryginalny i wyróżniający się kształt edytorski książek o niepowtarzalnych tytułach, w oparciu o zgłoszone publikacje:

• Bug. Opowieści o rzece, łęgach, piachach, łąkach, starorzeczach i mokradłach, a także o życiu zwierząt i ludzi w meandry dzikiej rzeki zaplątanych. Przewodnik po krajobrazach przyrodniczo-kulturowych, Maciej Cmoch, Wydawnictwo Paśny Buriat, Suwałki 2025.
• Bug z Tobą. Historie o życiu i śmierci na wsi nadbużańskiego Podlasia, Dorota Filipiak, Wydawnictwo Paśny Buriat, Suwałki 2024.
• U Pana Boga przy stole. Tom 2. Suwalszczyzna. Przewodnik po lokalnych przysmakach i smakach, Michał Skoczek, Wydawnictwo Paśny Buriat, Suwałki 2024.
• Wigry. Opowieści o wodach pradawnego jeziora, kniejach brzegi porastających, a także o żywocie ludzi, a zwłaszcza zwierząt pośród polodowcowych wzgórz, jezior, lasów i głazowisk krainy Suwalszczyzną zwanej, Wojciech Misiukiewicz, Wydawnictwo Paśny Buriat, Suwałki 2024.

WYRÓŻNIENIE Wielkopolskiego Klubu Publicystów Krajoznawczych PTTK w Poznaniu

Przewodnik po Muzeum Broni Pancernej w Poznaniu. Guide for Museum of Armoured Warfare in Poznań, Krzysztof Kawalec, Muzeum Broni Pancernej Oddział Muzeum Wojska Polskiego, Poznań 2024.

WYRÓŻNIENIE Centralnej Biblioteki PTTK w Warszawie

Pałac w Ciechanowicach. Historia i teraźniejszość od średniowiecza do Mellerów, Danuta Eysymontt, Rafał Eysymontt, Andrzej Kozieł, Wydawnictwo Poligrafia AD REM Regina Chrześcijańska, Jelenia Góra 2025.